در اصطلاح اقتصاددان‌ها، ناترازی به معنی عدم‌تعادل بین دارایی‌ها و بدهی‌های بانک‌ها می‌باشد. دسته‌ بندی جدید بانک مرکزی در حوزه بانکداری، بانک‌ها را به سه دسته 1- سالم (نیازی به اصلاح ندارند)، 2- بانک‌های دارای مشکل، اما امکان اصلاح آن‌ها وجود دارد 3- گروه سوم بانک‌ها دارای مشکل که امکان اصلاح آن‌ها وجود ندارند، تقسیم می‌شوند که ضرورت تسریع در اقدامات انضباطی  بانک‌مرکزی نسبت به گروه سوم بلاشک می‌باشد..

 افزایش پایه پولی و به تبع آن رشد نقدینگی ، یکی از اثرات ادامه دار بودن ناترازی بانک‌ها و به تبع آن اضافه برداشت از بانک‌مرکزی است که در ادامه موجب افزایش سطح عمومی قیمت ها یا به اصطلاح عام‌تر "تورم"در جامعه می‌شود. مطابق با آمار رسمی اعلامی بانک مرکزی ج.ا.ا ، از ابتدای دولت آقای رئیسی ، نرخ رشد نقدینگی از ۴۰ به ۲۷.۵ درصد کاهش پیدا کرده است که یکی از علت‌ها آن کنترل مقداری ترازنامه بانک‌ها توسط بانک مرکزی است.

 بنا بر اعلام آمارهای رسمی، آن بانکاجرای سیاست‌های کنترلی به صورت غیر مستقیم خود را در آمار‌های کاهش نقدینگی و تورم نشان داده است به صورتی که تعدادی از کالا‌ها در تیر ماه تورم صفر داشتند و حتی تعدادی از کالا‌ها تورم منفی را تجربه کردند.

 در نظام بانکی دو نوع ناترازی وجود دارد:

نوع اول فزونی بدهی بر دارایی در ترازنامه بانک‌ها است که منجر به ورشکستگی می‌شود، اما ۹۰ درصد بانک‌ها کشور ما ورشکسته نیستند.

ناترازی نوع دوم یعنی بانک ها نقدینگی و افزایش سرمایه (کفایت سرمایه) لازم را ندارند.

 در همان نگاه اول می توان گفت که؛اکثریت بانک‌ها در کشور ما با مشکل نقدینگی همراه بوده که قسمتی از آن ناشی از ناترازی خود دولت در مخارج بالا و بی انضباطی دولت ها در سطح کلان هزینه کردمی باشد. بنابراین دولت این ناترازی را به بانک‌ها مخصوصا بانک‌های دولتی منتقل کرده است ولیکن قسمت دیگر این ناترازی به عدم افزایش سرمایه مربوط بوده و کفایت سرمایه این بانک‌ها را منفی کرده است. دلیل سوم ناترازی بانک‌ها به عدم پرداخت مطالبات بانک‌ها توسط دولت بازمی‌گردد. البته بانک‌هایی نیز وجود دارند که ناترازند، و این ناترازی ناشی از سوء مدیریت می‌باشد.

 اقدام بانک مرکزی در مقابله با بانک‌های ناتراز

 ناترازی آن تعداد از بانک‌ها که به علت عملکرد ضعیف و سوء مدیریت است (با کمبود منابع مواجه می‌شوند) اقدام بانک‌مرکزی می تواند نظارت جدی و موثرتر برای این بانک‌ها بوده و در صورت نیاز مدیران متخلف را تنبیه یا عزل نماید، اقتصاددانان معتقدند در این حوزه، بانک مرکزی به طور جدی به دنبال اصلاح این معضل در نظام اقتصادی کشور نبوده است و عمده مدیران عامل بانک ها بصورت صحیح مورد تایید نهایی بانک مرکزی قرار نمی‌گیرند و صلاحیت حرفه ای آنها قطعا جای بحث و بررسی بیشتری می تواند باشد

اما در خصوص بانک های ناتراز به لحاظ اقلام بدهی و دارایی، تدابیر اضطراری و کوتاه مدت برای آنها می تواند الزام به افزایش سرمایه و رعایت ضرایب مهم بانکداری دنیا در خلق پول، میزان بدهی‌ها، سرمایه و مطالبات معوق آنها باشد.

 اهمیت اصلاح ناترازی بانک‌ها از زبان فرزین رئیس کل بانک مرکزی

 محمدرضا فرزین؛ رئیس کل بانک مرکزی اخیرا در خصوص ناترازی بانک‌ها گفت: از تمامی بانک‌های ناتراز فهرستی تهیه کرده ایم و برای تمامی آن‌ها برنامه اصلاح در نظر داریم، همچنین محدودیت‌های را برای بانک‌های ناتراز ایجاد کرده ایم.

 وی قبلا نیز گفته بود که؛ ناترازی به معنای ورشکستگی نیست بلکه ناترازی نظام بانکی از دید کسری نقدینگی است و ما برای بانک‌های ناتراز در نظر گرفته ایم تا کفایت سرمایه خود را به ۸ افزایش دهند، همچنین این بانک‌ها باید در برابر اضافه برداشت وثیقه بگذارند و هیچ بانکی خارج از کنترل ما نیست.