Blog News

ترسیم پرسونای خریدار یا مخاطب یعنی چه؟ چه کاربردی در کسب‌وکار ما دارد؟

pen
آل‌سات پرداخت
ترسیم پرسونای خریدار یا مخاطب یعنی چه؟ چه کاربردی در کسب‌وکار ما دارد؟


یکی از کارهایی که کسب‌وکارهای موفق قبل از تولید و یا بازاریابی محصولاتشان انجام می‌دهند بررسی مخاطبین و مشتریان هدف از نظر علایق و ویژگی‌های شخصیتی‌شان است. این کار از هدررفت وقت و سرمایه آنها به میزان زیادی جلوگیری می‌کند. 
مسلماً همه دغدغه‌ها و نیازمندی‌های یکسانی ندارند، بنابراین همه نمی‌توانند مشتری محصولات ما باشند. پس باید به دنبال یافتن مخاطب مناسب و علاقه‌مند به محصولاتمان باشیم و بودجه تبلیغاتی را در ارسال آگهی به مخاطبین غیر هدف و غیرعلاقمند به کسب‌وکار خود هدر ندهیم. برای این کار نیاز به ترسیم پرسونای خریدار داریم.

پرسونا چیست؟
ترسیم پرسونای خریدار یا مخاطب یعنی چه؟
چه کاربردی در کسب‌وکار ما دارد؟
چه بلایی بر سر کسب‌وکارهایی که پرسونای مخاطب و خریدار خود را ترسیم نمی‌کنند می‌آید؟

اگر شما هم صاحب کسب‌وکار هستید و به دنبال رونق بیشتر کسب‌وکار خود هستید در این مقاله با ما همراه باشید.

 

پرسونای-مخاطب


پرسونا چیست؟

پرسونا (Persona) به معنی ویژگی‌های خاص یک فرد است که توسط دیگران قابل‌تعریف باشد و پرسونای مخاطب به ویژگی‌ها، ترجیحات، خواسته‌ها، الگوی فکری و رفتاری افراد اشاره می‌کند.
معمولاً بازاریاب‌ها و تولیدکنندگان محتوا، پرسونای مخاطب را طراحی می‌کنند تا بتوانند متناسب باسلیقه و ویژگی‌های آن‌ها اقدام به تولید محتوا یا بازاریابی کنند. ویژگی‌های بارزی مانند سن، جنس، میزان تحصیلات، شغل، محل زندگی، میزان درآمد و…، ویژگی‌های رفتاری، احساسی مانند علایق، نیازها، جهان‌بینی و… را پرسونای مخاطب می‌گویند. یک کسب‌وکار در بازه‌های زمانی مختلف اهداف بازاریابی متفاوتی دارد و قبل از طراحی و اجرای هر کمپین باید این خصوصیات را مشخص کند. ممکن است در یک هدف نیاز به طراحی چندین پرسونا داشته باشید زیرا ممکن است مخاطبانتان از چندین گروه مختلف باشند.


تفاوت پرسونای مخاطب با پرسونای مشتری!

پرسونای مخاطب با پرسونای مشتری یا خریدار متفاوت است؛ زیرا پرسونای مشتری بیشتر باهدف فروش محصولات و بر اساس داده‌های بازار است، درحالی‌که پرسونای مخاطب، مرتبط با سئو و بازاریابی محتوا است. اغلب کسب‌وکارها برای نشان‌دادن گروه‌های مختلف مخاطبان هدف، چندین پرسونای مخاطب ایجاد می‌کنند. هیچ اجبار و محدودیتی در تعداد پرسونای مخاطب وجود ندارد، اما پیشنهاد ما این است که حتماً بین 2 تا 5 گروه ایجاد کنید. البته، تعدادشان می‌تواند تا 20 نیز برسد، اما درنظرگرفتن تعداد زیادی پرسونای مخاطب ممکن است باعث سردرگمی شود. تعداد پرسونا، به مخاطبینی که با استفاده از بازاریابی محتوا، قصد تارگت کردن آن‌ها را دارید، بستگی دارد.


اهمیت پرسونای خریدار برای کسب‌وکارها

طراحی پرسونای خریدار باعث می‌شود درک درستی از دغدغه‌های مشتریان کنونی و مشتریان آینده داشته باشید. همچنین کمک می‌کند، با درنظرگرفتن نیازها و علایق مشتریان، محتوای مناسب‌تر، محصول باکیفیت‌تر و خدمات بهتری ارائه دهید. به این نکته نیز توجه داشته باشید که تحقیقاتی همچون نظرسنجی و مصاحبه از مشتریان می‌تواند در طراحی بهترین و قوی‌ترین پرسونای خریدار، کمک قابل‌توجهی کند.

 

 

بیشتر بخوانید: قیف فروش چیست و چطور آن را بسازیم؟ — راهنمای کاربردی


چگونه پرسونای مشتریان ایده‌آل خود را طراحی کنیم؟

بدون تحقیقات بازاریابی، پرسونای شما در حد حدس و گمان باقی می‌ماند. برای اینکه پی به ویژگی‌های مشتریان ایده‌آل خود ببرید و یک پرسونای فوق‌العاده طراحی کنید، چند مرحله هست که بهتر است آن‌ها را انجام دهید.
 

مرحله اول: از تجربه خودتان کمک بگیرید

در اولین قدم بهتر است خودتان یک تعریف کلی از مشتری ایده‌آلتان داشته باشید. این چند تا سؤال را از خودتان و همکارانتان بپرسید تا به نتایج خوبی برسید:
در حال حاضر بهترین مشتری ما کیست؟
این مشتری چه ویژگی‌های بارزی دارد؟
چه چیزی باعث می‌شود که این مشتری به دنبال چیزهایی مشابه محصولات و خدمات ما باشد؟
چرا این مشتری محصول یا خدمات ما را انتخاب کرده؟
مزیت رقابتی ما چیست یا این مشتری با انتخاب ما چه چیزی به دست آورده؟
در پایان چنین عبارتی را به‌عنوان نتیجه یادداشت کنید:
{نام شرکت شما} محصولاتِ (محتوا، کالا یا خدمات) خود را برای جذب {مخاطبان هدفتان} تولید می‌کند. آن‌ها می‌توانند {نتیجه نهایی را بنویسید}.
مثال: {شرکت آل‌سات پرداخت} خدمات خود را برای جذب {صاحبان کسب‌وکار} ارائه می‌کند. آن‌ها می‌توانند {سریع‌تر درگاه پرداخت خود را دریافت کنند و در زمان صرفه‌جویی کنند}.
 


مرحله دوم: نظرسنجی برگزار کنید

با استفاده از نظرسنجی می‌توانید مشتریان فعلی خود را در گروه‌های مختلف دسته‌بندی کنید و ببینید که کدام گروه برای شما سودمندتر است.
یک پیشنهاد: برای اینکه مخاطبان بیشتری در نظرسنجی شما شرکت کنند بد نیست برای آن‌ها ایمیل بفرستید (با آن‌ها تماس بگیرید) و به آن‌ها مزایای جداگانه‌ای مانند تخفیف یا هر چیزی دیگری اختصاص دهید.
و اما ... چه سؤالاتی بپرسیم؟
اولین دلیلی که ما را انتخاب می‌کنید چیست؟
چرا از بین سایت‌ها (محصولات یا خدمات) مختلف ما را انتخاب کردید؟
فکر می‌کنید تفاوت بارز ما نسبت به برندهای مشابه چیست؟
اگر محصول (سایت یا کالا و خدمات) ما نباشد، از چه جایگزینی برای آن استفاده می‌کنید؟
اگر ترجیح بدهید از محصولات رقبای ما استفاده کنید، کدام را انتخاب می‌کنید و چرا؟
اگر بخواهید ما را به دیگران معرفی کنید چه می‌گویید؟
بهترین تأثیر و نتیجه‌ای که از محصولات (محتوا، کالا یا خدمات) ما گرفته‌اید چه بوده؟
از خواندن کدام نشریات یا وبلاگ‌ها لذت می‌برید؟


۳- تحقیق کلمات کلیدی مهم است:

این کار راحت‌تر از نظرسنجی است. زیرا نیاز نیست شما کسی را متقاعد کنید به پرسش‌نامه شما پاسخ دهند. در نظرسنجی ممکن است حتی برخی افراد اطلاعات نادرست در اختیار شما انجام دهند. ولی مردم با گوگل صادق هستند. آنها جواب هر سؤال یا هر مشکل و نیازشان را اول در اینترنت جستجو می‌کنند.
به کمک تحقیق کلمات کلیدی می‌توانید بفهمید در زمینه کسب‌وکار شما چه چیزی ترند است. مردم به دنبال چه چیزهایی هستند و چه چیزهایی در سرشان می‌گذرد. این کار سخت نیست. متخصصان سئو به کمک دانش و تجربه و ابزاری که دارند به‌راحتی این کار را انجام می‌دهند. البته اگر خودتان هم سری به گوگل بزنید اطلاعات بسیاری درباره مخاطبانتان به دست آورید.


۴- از گوگل آنالیتیکس و سرچ کنسول کمک بگیرید.

گوگل آنالیتیکس کمک می‌کند با سلیقه مخاطبانتان آشنا شوید. این ابزار به شما نشان می‌دهد کاربران به چه صفحاتی از سایت شما بیشتر علاقه دارند. نرخ پرش در چه صفحاتی بیشتر است و … در این صورت به‌راحتی می‌توانید برای آینده کسب‌وکارتان، بازاریابی محتوا و چیدن تقویم محتوایی برنامه‌ریزی کنید.
سرچ کنسول نیز ایرادات سایت شما را نشان داده و به شما در مدیریت سایت کمک می‌کند. به‌علاوه نشان می‌دهد هر صفحه از سایت شما با چه کلماتی ورودی دارد. نرخ کلیک چه میزان است و … . بهتر است شما کار با این دو ابزار را حتی شده به‌صورت سطحی یاد بگیرید تا بتوانید از اطلاعات مفیدی که به شما می‌دهند استفاده کنید.


5- شبکه‌های اجتماعی را تحلیل کنید.

طیف گسترده‌ای از مخاطبان در انواع شبکه‌های اجتماعی عضو هستند و فعالیت می‌کنند. تنها کاری که شما باید بکنید حضور در شبکه‌های اجتماعی و تولید محتوای باکیفیت است. پس از مدتی باید بفهمید کدام طیف از مخاطبان مناسب کسب‌وکار شما هستند و سعی کنید با آنها ارتباط برقرار کنید. امروزه بیشتر شبکه‌های اجتماعی ابزار آنالیز و تحلیل را دارند و شما به‌راحتی می‌توانید بفهمید کاربران، کدام سبک محتوای شما را می‌پسندند.


سؤالات مهمی که باید برای تدوین پرسونا پاسخ دهید

شما بهتر از هر فرد دیگری کسب‌وکار، محصول و خدمات خود را می‌شناسید. تعیین پرسونا نیز به نوع محصول و محتوای شما بستگی دارد. پس بهتر است خودتان شروع کنید یا اگر از یک متخصص کمک می‌گیرید خودتان نیز در تدوین پرسونا مشارکت داشته باشید.
برای تعیین پرسونا ابتدا باید به یک سری سؤال پاسخ داده شود. پاسخ به این پرسش‌ها برای تدوین پرسونا بسیار کمک‌کننده هستند. ما در ادامه لیستی از پرسش‌های مهم و کلیدی را برای شما آورده‌ایم. باتوجه‌به هدف و به دنبال آن پرسونای مخاطب ممکن است برخی از این پرسش‌ها کنار گذاشته شوند.

 

پرسونای-مخاطب


1-فاکتورهای مهم یا دموگرافیک

جنسیت مخاطبان
بازه سنی مخاطب
میزان درآمد
سطح تحصیلات
محل زندگی مخاطبان


۲- اطلاعات شغلی

شاغل بودن
نوع شغل برای مثال اکثریت گروه مخاطب شغل دولتی دارند یا در شرکت‌های خصوصی کار می‌کنند؟ آیا خودشان صاحب کسب‌وکاری هستند؟
میزان سابقهٔ کاری
سمت و رده شغلی برای مثال مدیر، معاون، کارشناس ارشد، کارشناس، تکنسین و …
گروه مخاطب باتوجه‌به شغلشان چه مهارت‌هایی دارند؟
آیا مخاطبان از وضعیت شغلی خود راضی هستند؟ آیا به دنبال پیشرفت هستند یا می‌خواهند مسیر شغلی خود را عوض کنند؟


۳- ارزش‌های مشتری

ارزش‌های آنها چیست؟
در یک جمله خود را چگونه معرفی می‌کنند؟
به چه چیزهایی در زندگی افتخار می‌کنند؟
چه چیزهایی به آنها انرژی و انگیزه می‌دهد؟


۴- هدف‌ها و آرزوها

چه هدفی را دنبال می‌کنند؟
چه آرزوها و رؤیاهایی در سر دارند؟
از چه افرادی الگو می‎گیرند؟
از زندگی چه می‌خواهند؟
۵-مشکلات و نیازها
چه مشکل یا سؤالی دارند که برای حل آن به سمت شما می‌آیند؟
چه نیازهایی دارند که خدمات یا محصولات شما آنها را برطرف می‌کنند؟


۶-نوع زندگی

چه لایف‌استایلی دارند؟ یا در واقع یک روز معمولی خود را چگونه سپری می‌کنند؟
چه ترجیحاتی دارند؟ کار، خانواده، دوستان؟
ترس‌هایشان چیست؟
سرگرمی و تفریحشان چیست؟
هزینه زندگی آنها حدوداً چقدر است؟


۷-منابع مورداستفاده برای کسب اطلاعات و حل مشکلات

آیا اهل مطالعه کتاب و مجلات هستند؟
اگر نیاز به اطلاعات داشته باشند از چه کانال‌هایی استفاده می‌کنند؟ سایت یا شبکه‌های اجتماعی؟
اگر برای حل مشکلات به اینترنت رجوع می‌کنند بیشتر به چه سایت‌هایی سر می‌زنند؟ مجلات معتبر یا وب‌سایت‌های زرد؟


۸-میزان حضور در اینترنت

چه میزان به اینترنت دسترسی دارند؟
با چه ابزاری به اینترنت دسترسی دارند؟
آیا محدودیتی در حجم و سرعت اینترنت دارند؟
چه میزان با اینترنت و تکنولوژی آشنا هستند؟
در روز چند ساعت در اینترنت سپری می‌کنند؟
چقدر در شبکه‌های اجتماعی فعال هستند؟
آیا ایمیل دارند؟ اگر بله آیا ایمیل خود را چک می‌کنند؟
آیا به‌صورت اینترنتی خرید می‌کنند؟


۹-رابطه مشتری با شما یا محصولتان

چرا به محصولات شما نیاز دارد؟
آیا نسبت به کسب‌وکار شما یا محصولاتتان انتقادی دارند؟
آیا قبل از محصول شما از محصول دیگری استفاده کرده است؟
قبلاً از چه برند دیگری خرید داشته است؟
چرا شما را به رقبایتان ترجیح داده است؟
آیا رابطه شما و مخاطبان عمق دارد؟

 

روش طراحی پرسونا

برای طراحی پرسونا ۳ روش را به شما معرفی می‌کنیم:


۱- پرسونای اولیه

در این روش شما هیچ تحقیقی برای شناخت پرسونا انجام نمی‌دهید. بلکه شخصیت او را با کمک همکاران و باتوجه‌به اطلاعات فعلی و تخیلتان می‌سازید. مزیت پرسونای اولیه این است که بسیار سریع ساخته می‌شود. در نقطه مقابل عیبش این است که دقیقاً مطابق با پرسونای واقعی شما نیست.


۲- پرسونای کیفی

برای بسیاری از تیم‌ها این روش بهترین روش طراحی پرسونا است. پرسونای کیفی با تحلیل داده‌های کیفی مشتری‌های فعلی (مانند داده‌های به‌دست‌آمده از مصاحبه) ساخته می‌شود. مهم‌ترین مزیت پرسونای کیفی این است که شما با بررسی حجم کوچکی از مشتری‌ها (۵-۳۰ مشتری) می‌توانید آن را بسازید؛ ولی به‌خاطر همین کوچک بودن نمونه پرسونای جامعی نخواهید داشت.


۳- پرسونای آماری

پرسونای آماری با بررسی نمونه‌های بزرگ از مشتری‌ها و پیداکردن شباهت‌های آماری بین آن‌ها ساخته می‌شود. این مدل پرسونا از دو مدل قبلی دقیق‌تر است اما طراحی آن‌وقت زیادی می‌برد.

 


مراحل طراحی پرسونا


۱- جمع‌آوری اطلاعات

تا جایی که می‌توانید درباره کاربران فعلی‌تان اطلاعات جمع کنید. پروفایل آن‌ها در شبکه‌های اجتماعی را بررسی کنید و اگر امکان‌پذیر است با آن‌ها مصاحبه کنید.


۲- تحلیل اطلاعات

اطلاعاتی را که به دست آورده‌اید تحلیل کنید و بر اساس آن‌ها، نکات مشترک بین افرادی که بررسی کرده‌اید و همین‌طور تفاوت‌های آن‌ها را بنویسید.


۳- بیان نتیجه تحلیل

در مرحله ۲ شما پیش خودتان به یک نتیجه فرضی درباره پرسوناها رسیده‌اید. در مرحله ۳ باید این نتیجه‌گیری را برای سایر اعضای تیم بیان کنید و ببینید که آیا آن‌ها با شما هم‌نظر هستند یا خیر. هدف این است که به یک تصویر کلی از پرسوناها و تفاوت‌های آن‌ها برسید.


۴- تعیین تعداد پرسونا

کاملاً محتمل است که شما بیش از یک پرسونا برای کسب‌وکارتان نیاز داشته باشید. در مرحله ۴ باید تصمیم بگیرید که تعداد دقیق این پرسوناها چند نفر است. معمولاً برای هر محصول یا خدمتی می‌توانید یک پرسونای جداگانه تعریف کنید؛ اما باید یک پرسونای اصلی هم داشته باشید که اهدافتان را بر اساس آن پیش ببرید.


۵- توصیف پرسونا

هدف از تعیین پرسونای مشتری این است که شما به اهداف، نیازها و علایق مخاطبانتان پی ببرید. پس در این مرحله باید پرسونا را با تمام ویژگی‌هایش توصیف کنید.


۶- تعیین سناریو و موقعیت

برای شخصیت‌ها داستان‌سرایی کنید! آن‌ها را در موقعیت‌های مختلف فرضی قرار بدهید و ببینید چگونه به محصول شما می‌رسند.


۷- اعلام نهایی

پرسوناهای نهایی‌شده را به تمام اعضای تیم توضیح دهید تا تمام بخش‌ها از روابط‌عمومی گرفته تا تولید محصول بدانند که مشتریان چه کسانی هستند و بر اساس شخصیت آن‌ها، فعالیت‌هایشان را هماهنگ کنند.
 

۸- تصحیح پرسونا

به‌تدریج که در کارتان پیش می‌روید، با افراد واقعی بیشتری برخورد خواهید داشت و از سوی دیگر محصولات جدیدی هم تولید خواهید کرد. هرازگاهی پرسونا را باتوجه‌به تجربه‌های جدیدتان به‌روزرسانی کنید.


پرسونای منفی

جالب است بدانید که به جز پرسونایی که نماد مشتری ایده‌آل شماست، مفهومی به نام پرسونای منفی نیز وجود دارد! این شخصیت، نماد تمام کسانی است که مشتری شما نیستند و شما هم نمی‌خواهید آن‌ها مشتری شما باشند. برای ساخت پرسونای منفی، باید همان مراحل و سؤال‌های پرسونای مثبت را انجام بدهید؛ با این تفاوت که این بار دقیقاً مواردی را در نظر بگیرید که در نقطه مقابل پرسونای مثبت قرار دارند!
در مثال لوازم آرایشی، یک پرسونای منفی بدیهی آقایان هستند که اصولاً محصولی برای آن‌ها تولید نمی‌کنید!


سخن آخر

در این مقاله در مورد پرسونا، اهمیت آن برای کسب‌وکارها و چگونگی ترسیم آن را مورد بررسی قرار دادیم. پیشنهاد می‌کنیم شما نیز حتماً از قبل شروع کمپین‌های تبلیغاتی و یا تولید محصولات جدید از این شیوه استفاده کنید.
پیشنهاد ما این است که علاوه بر استفاده از افراد متخصص، از افراد غیرحرفه‌ای نیز استفاده کنید. مشتریان شما اغلب مانند شما حرفه‌ای نیستند و به‌اندازه شما اطلاعات نداشته باشند، بنابراین ممکن است سؤالاتی که در ذهن آنها باشد به ذهن شما خطور نکند، ولی افراد غیرحرفه‌ای بهتر می‌توانند از دیدگاه مشتری سؤال طراحی کنند و در رسیدن به پرسونای دقیق‌تر به شما کمک کنند.